Ürünler > VİOP | Anadolu Yatırım

VİOP

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası

2 Ağustos 2013 tarihinde gün sonunda Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş’de (VOB) işlemler sona ermiş ve 5 Ağustos 2013 tarihinden itibaren Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) ile VOB piyasası birleşmesi gerçekleşmiştir. Bu tarihten sonra, Türkiye’deki tüm vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, VİOP bünyesinde tek bir platformda işlem görmeye başlamıştır.

VİOP, Borsa İstanbul Piyasaları altında yer alan ve vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin işlem gördüğü beş ana piyasadan biridir.

Vadeli İşlem sözleşmeleri, özellikleri standart olan varlıkların, belirlenmiş olan ileri bir tarih için, bugünde alınıp satılma yükümlülüğü sağlayan sözleşmelerdir. Bu tip sözleşmeler Türev ürünler olarak da bilinir. Türev ürünler, içeriğindeki kaldıraç özelliği ve sermaye piyasası hareketleri nedeniyle risk içeren işlemlerdir.

VİOP gerek finansal risklerden arınmak isteyen yatırımcıların, gerekse yüksek kaldıraç oranı, satış yönlü pozisyon alabilme, borsa endeksleri, hisse senetleri ve emtialar üzerine işlem yapmaya olanak veren yapısı ile Türkiye’deki türev ürünlerin tamamını bünyesine toplamış ve dünya standartlarında finansal çeşitliliğin yolunu açmıştır.

Hızla gelişen ve lider piyasa olma yolunda emin adımlar ile ilerleyen Anadolu Yatırım, kurumunun deneyimli Türev Piyasalar kadrosu ile müşterilerine üst düzey aracılık hizmeti vermektedir. VİOP ile ilgili daha detaylı bilgileri Anadolu Yatırım Şubelerinden de alabilir ve işlem yapabilirsiniz.

VİOP İşlemlerindeki Avantajlar

Kaldıraç / Primle İşlem Yapabilme Avantajı

Diğer yatırım araçlarına göre daha az başlangıç yatırımı ile daha büyük miktarda pozisyon alabilme özelliği vardır. Vadeli işlem sözleşmelerinde Teminatın Borsa tarafından belirlenen teminat miktarlarına bağlı katlarına kadar pozisyon alabilme imkânı vardır.

Opsiyon sözleşmelerinde ise; düşük tutarlı yatırımlarla spot piyasaya göre daha yüksek oranlarda kar elde etme olanağı sağlanır. Dayanak varlığın kendisi yerine yatırılan pirim karşılığında dayanak varlıktaki fiyat hareketlerinden yararlanma olanağı sağlanır.

Kısa Pozisyon / Fiyat düşüşlerinden yararlanma Olanağı

Diğer pek çok yatırım araçlarında, sadece fiyatın yükselmesi üzerine pozisyon alınabilmektedir. (Hisse Senedi Pay Piyasasında açığa satış işlemi mevcuttur. Ancak aynı gün içinde açık pozisyon kapatılmalıdır)

Viop'da işlem gören vadeli işlem sözleşmelerinde kısa pozisyon (açığa satış) yaparak ya da opsiyon sözleşmelerinde satış opsiyonu alarak düşüşten fiyat düşüşlerinden faydalanmak mümkündür.

Borsa Pay ve Endekslerine Yatırım

VİOP'da Endeks 30 vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde pozisyon alınabilir, bu şekilde hisse bazındaki hareketlerden etkilenmeksizin, endeks üzerindeki hareketlerden faydalanma imkânı bulunabilir.

Ayrıca pay opsiyonlarında pozisyon alınarak pay senedi alınmaksızın fiyatında ortaya çıkacak yükseliş ve düşüşlerden kar edebilme olanağı sağlanabilir.

Emtialara Yatırım Yapma İmkânı

Emtialardaki fiyat dalgalanmalarını spot piyasalarda değerlendirmek zor ve maliyetlidir. VİOP’da alınan pozisyonlarla hiç fiziki teslime gitmeden, altın, buğday, pamuk gibi emtiaların fiyat hareketlerinden yararlanabilmek mümkündür.

Risk Yönetimi (Korunma) Amaçlı Kullanım Olanağı

Spot piyasada gerek sermaye piyasası aracı gerekse emtiada pozisyonu olup fiyat riskinden korunmak isteyen yatırımcılar gelecekteki fiyatı sabitlemek amacıyla VİOP’ta işlem yapabilir. Spot piyasadaki beklenmedik değişimlerden korunmak isteyen yatırımcılar, vadeli piyasalarda spot piyasadaki pozisyonlarının ters yönünde pozisyon alırlarken, opsiyon sözleşmelerinde doğru uygulanacak stratejiler yoluyla koruma sağlarlar.

Emtialara Yatırım Yapma İmkânı: Emtialardaki fiyat dalgalanmalarını spot piyasalarda değerlendirmek zor ve maliyetlidir. VİS alıp satarak hiç fiziki teslime gitmeden bu fiyat hareketlerinden yararlanabilmek mümkündür.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmesi Hangi Amaçla Kullanılmaktadır?

Risk Yönetimi (Korunma): Spot piyasada pozisyonu olup fiyat riskinden korunmak isteyen yatırımcılar gelecekteki fiyatı sabitlemek amacıyla işlem yapabilir.

Yatırım (Spekülasyon): Spekülasyon amaçlı işlem yapan yatırımcılar vadeli işlemler piyasasındaki fiyat hareketlerinden kazanç sağlama şansına sahip olurlar.

Arbitraj: Aynı anda, aynı vadeli işlem sözleşmelerinin işlem gördüğü piyasalar arasındaki fiyat farklarından veya spot piyasa ile vadeli piyasa arasındaki fiyat farklılıklarından faydalanarak kar elde etmek amacıyla yapılan işlemlerdir. Aynı anda bir piyasada alım, diğer piyasada da satım yapıldığı için açık pozisyon taşınmamakta, yani herhangi bir risk alınmamaktadır.

VİOP'ta Pozisyon Almak

Uzun Pozisyon: Vadeli işlem sözleşmesi satın alarak uzun pozisyon alan taraf, sözleşmenin vadesi geldiğinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı sözleşmede belirtilen fiyattan ve miktarda satın almak ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür.

Opsiyon sözleşmesini alan taraf ise, belli bir kullanım fiyatından alma hakkına sahip olan taraftır ve riski ödediği primle sınırlıdır.

Kısa Pozisyon: Vadeli işlem sözleşmesi satarak kısa pozisyon alan taraf, sözleşmenin vadesi geldiğinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı sözleşmede belirtilen fiyat ve miktarda satmak ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür.

Opsiyon sözleşmesini satan taraftır. Kısa pozisyon sahibi, vadeye kadar ya da vade tarihi için alma veya satma yükümlülüğü altına girdiğinden risk taşır, bu nedenle kısa taraftan teminat talep edilir.

Pozisyon Kapatmak: Uzun veya kısa pozisyon sahibi olan taraflar pozisyonlarını kapatmak istediklerinde, kısa pozisyon sahibi iseler aynı sözleşmede alım, uzun pozisyon sahibi iseler aynı sözleşmede satım yaparak sahip oldukları pozisyonu kapatabilirler. Buna Ters Pozisyon adı verilir.

Vadeli İşlem Uzun Pozisyonu: Vadeli işlemler piyasasında uzun pozisyon sahibinin risk profili, hisse senedi piyasasında pozisyon alan yatırımcının risk profili ile benzerlik gösterir.

Fiyatların yükselmesi durumunda KAR. Fiyatların düşmesi durumunda ZARAR.

Vadeli İşlem Kısa Pozisyonu: Vadeli işlemler piyasasında uzun pozisyon sahibinin risk profili, hisse senedi piyasasında açığa satış yapmış bir yatırımcının risk profili ile benzerlik gösterir.

Fiyatların yükselmesi durumunda ZARAR. Fiyatların düşmesi durumunda KAR.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında İşlem Gören Dayanak Varlıklar

Pay Senetleri	Kod/Açıklama
Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayii A.Ş.	AEFES
Akbank T.A.Ş.	AKBNK
Alkim Alkali Kimya A.Ş.	ALKIM
Arçelik A.Ş.	ARCLK
Aselsan A.Ş.	ASELS
BİM Birleşik Mağazalar A.Ş.	BIMAS
Coca-Cola İçecek A.Ş.	CCOLA
Doğan Holding A.Ş.	DOHOL
EİS Eczacıbaşı İlaç, Sınai ve Finansal Yatırımlar Sanayi ve Ticaret A.Ş.	ECILC
Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.	EKGYO
Enerjisa Enerji A.Ş.	ENJSA
Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş.	EREGL
Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.	FROTO
Gübre Fabrikaları T.A.Ş.	GUBRF
Hektaş Ticaret T.A.Ş.	HEKTS
H.Ö. Sabancı Holding A.Ş.	SAHOL
İş Finansal Kiralama A.Ş.	ISFIN
İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.	ISGYO
Kardemir Karabük Demir Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş.	KRDMD
Karsan Otomotiv Sanayii ve Ticaret A.Ş.	KARSN
Koç Holding A.Ş.	KCHOL
Koza Anadolu Metal Madencilik A.Ş.	KOZAA
Koza Altın İşletmeleri A.Ş.	KOZAL
Migros Ticaret A.Ş.	MGROS
MLP Sağlık Hizmetleri A.Ş.	MPARK
Odaş Elektrik Üretim Sanayi Ticaret A.Ş.	ODAS
Oyak Çimento Fabrikaları A.Ş.	OYAKC
Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş.	PGSUS
Petkim Petrokimya Holding A.Ş.	PETKM
Sasa Polyester Sanayi A.Ş.	SASA
Şekerbank T.A.Ş.	SKBNK
Şok Marketler Ticaret A.Ş.	SOKM
T. Garanti Bankası A.Ş	GARAN
T. İş Bankası A.Ş	ISCTR
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.	TOASO
Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.	TRGYO
Tüpraş Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.	TUPRS
Türk Hava Yolları A.O.	THYAO
Türkiye Sigorta A.Ş.	TURSG
Türk Telekomünikasyon A.Ş.	TTKOM
Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş.	TCELL
Türkiye Halk Bankası A.Ş.	HALKB
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.	TSKB
Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.	SISE
TAV Havalimanları A.Ş.	TAVHL
Tekfen Holding A.Ş.	TKFEN
Ülker Bisküvi Sanayi A.Ş.	ULKER
Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O.	VAKBN
Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.	VESTL
Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.	YKBNK

Endeks	Kod/Açıklama
BIST 30 Fiyat Endeksi	XU030D
BIST Likit Banka Endeksi	XLBNKD
BIST Banka Dışı Likit 10 Endeksi	X10XBD

Döviz	Kod/Açıklama
Türk Lirası/ABD Doları kuru	USDTRY
Türk Lirası/Euro kuru	EURTRY
Euro/Amerikan (ABD) Doları (EUR/USD) çapraz kuru	EURUSD
Rus Rublesi/Türk Lirası kuru	RUBTRY
Offshore Çin Yuanı/Türk Lirası kuru	CNHTRY
İngiliz Sterlini/Amerikan (ABD) Doları çapraz kuru	GBPUSD

Kıymetli Madenler	Kod/Açıklama
Saf Altın (TL/gram)	XAUTRY
Saf Altın (USD/ons)	XAUUSD
Saf Gümüş (USD/ons)	XAGUSD
Paladyum (USD/ons)	XPDUSD
Platin (USD/ons)	XPTUSD

Elektrik	Kod/Açıklama
Baz Yük Elektrik	ELCBAS

Yabancı Endeksler	Kod/Açıklama
Saraybosna Borsası Fiyat Endeksi	SASX 10

Faiz	Kod/Açıklama
Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı	TLREF

VİOP İşlem Teminatları

Borsa İstanbul VİOP’ta, portföy bazında teminatlandırma yöntemi uygulanmakta ve portföy bazında teminatlandırma işlemlerinde, Takasbank tarafından SPAN algoritması kullanılmaktadır. SPAN algoritmasında, değişik fiyat ve volatilite (oynaklık) değişim seviyelerine dayalı olarak oluşturulan senaryolar arasından maksimum risk göz önünde bulundurularak, teminat tutarı portföy bazında hesaplanmaktadır. SPAN kullanılarak, değişik fiyat ve volatilite (oynaklık) değişim seviyelerine dayalı olarak oluşturulan senaryolar arasından maksimum olan tarama risk (scan risk) değeri, vadeler arası yayılma riski, teslimat ayı risk değeri ve ürünler arası yayılma risk offset değerleri göz önünde bulundurularak teminatlandırılacak tutar portföy bazında hesaplanmaktadır. Böylece üyeden talep edilecek teminat tutarı, bir günlük takas sürecini güvenceye alacak şekilde tahmin edilmektedir. SPAN algoritmasında baz teşkil eden parametre dosyası Takasbank tarafından günlük olarak ilan edilmektedir.

Başlangıç Teminatı: Viop'ta işlem gören bir sözleşmede, pozisyon almak (almak ya da satmak) için, Takas Merkezine yatırılması zorunlu olan asgari tutar başlangıç teminatıdır.

Sürdürme Teminatı: Piyasadaki günlük fiyat değişimleri karşısında güncellenen teminat tutarlarının ve teminat olarak bulundurulması gereken varlık kompozisyonunun korunması gereken asgari düzeydir. Teminat tutarının sürdürme teminatı seviyesinin altına inmesi durumunda Takasbank tarafından teminat tamamlama çağrısı yapılır.

Olağanüstü Durum Teminatı: Borsa Yönetmeliğinde belirlenen esaslar çerçevesinde Borsa tarafından başlangıç teminatına ek olarak olağanüstü durum teminatı da talep edilebilir.

VİOP'ta İşlem Teminatı Olarak Kabul Edilecek Kıymetler

Nakit – Nakit Dışı	Teminat Çeşidi	Teminat Grubu	Min.	Maks.	Değerleme Katsayıları
Nakit	Türk Lirası	TL	0,30	1,00	1,00
Nakit Dışı	Döviz	DVZ	0,00	0,70	0,95
Nakit Dışı	T.C. Hazine Bonosu	HB	0,00	0,70	0,90
Nakit Dışı	T.C. Devlet Tahvili	DT	0,00	0,70	0,80
Nakit Dışı	T.C. Dövize Endeksli Devlet Tahvili	DTH	0,00	0,70	0,80
Nakit Dışı	T.C. Döviz Ödemeli Devlet Tahvili	DTY	0,00	0,70	0,80
Nakit Dışı	Pay (BIST 30 İçerisinden)	BIST 30	0,00	0,35	0,70
Nakit Dışı	Pay (Borsa Yatırım Fonları)	BYF	0,00	0,35	0,70
Nakit Dışı	Yatırım Fonu K.B. (A Tipi)	YF-A Tipi	0,00	0,35	0,70
Nakit Dışı	Yatırım Fonu K.B. (B Tipi)	YF-B Tipi	0,00	0,70	0,80
Nakit Dışı	Yatırım Fonu K.B. (Likit)	YF-Likit	0,00	0,70	0,90

VİOP'ta İşlem Saatleri

Sözleşmeler	Normal Seans Saatleri
Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri	09:30 - 18:10
Diğer Sözleşmeler	09:30 - 18:15